Leh Ladakh ทิเบตน้อยแห่งอินเดีย

แม้เทือกเขาหิมาลัยจะเป็นหนึ่งในเทือกเขาที่มีอายุน้อยที่สุดของโลก ทว่าในอีกแง่มุมหนึ่ง หิมาลัยกลับเต็มเปี่ยมไปด้วยมนต์ขลังและพลังอันศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งดึงดูดผู้คนจากทั่วโลกให้เข้ามาสัมผัส ภาพของยอดเขาหิมะสูงตระหง่านเสียดฟ้า พืชพรรณแปลกตา รวมถึงวิถีวัฒนธรรมที่ไม่คุ้นเคย ยิ่งทำให้หิมาลัยกลายเป็นภูมิภาคมหัศจรรย์ โดยเฉพาะเทือกเขาหิมาลัยในเขตอินเดียเหนือแถบเมืองเลห์ของแคว้นลาดัคนั้น คือหนึ่งในภูมิภาคที่เข้าถึงยากที่สุดในโลก! และได้รับฉายาว่า “ทิเบตน้อย” (Little Tibet)

เมื่อราว 30-50 ล้านปีก่อน คือช่วงเวลาที่อนุทวีปอินเดีย ซึ่งเคยตั้งอยู่โดดเดี่ยวกลางมหาสมุทร เคลื่อนเข้ามาชนแผ่นเปลือกโลกเอเชีย พลังแห่งการชนกันดันให้เปลือกโลกส่วนนี้ยกตัวทะยานสู่ท้องฟ้า นั่นล่ะคือกำเนิดแห่งหิมาลัยที่ทอดยาวกว่า 2,400 กิโลเมตร พาดผ่าน 6 ประเทศ คือ อินเดีย เนปาล ภูฏาน ปากีสถาน อัฟกานีสถาน และจีน เทือกเขาหิมาลัยแท้จริงแล้วแบ่งเป็น 4 แนว ได้แก่ หิมาลัยใหญ่ (Great Himalaya) หิมาลัยกลาง (Inner Himalaya) ทรานส์-หิมาลัย (Trans-Himalaya) และหิมาลัยน้อย (Lesser Himalaya) โดย เมืองเลห์ (Leh) ที่เรากำลังกล่าวถึงนี้ ตั้งอยู่ในส่วนที่เรียกว่าทรานส์-หิมาลัย ซึ่งอยู่ถัดจากหิมาลัยใหญ่ หิมาลัยกลาง และหิมาลัยน้อย เข้าไปในทวีปเอเชีย จึงถูกภูผาเหล่านั้นบดบังความชื้นจากทะเลไว้หมด ทรานส์-หิมาลัยจึงกลายเป็นเขตเงาฝนที่แปรสภาพเป็นทะเลทรายต่อเนื่องเข้าไปสู่ที่ราบสูงทิเบต  การมาเที่ยวเมืองเลห์จึงได้พบเห็นภูมิประเทศมหัศจรรย์ ซึ่งเมื่อหลายสิบล้านปีก่อนมันคือก้นมหาสมุทรแท้ๆ!

สิ่งหนึ่งที่เราจะสัมผัสได้ที่นี่ก็คือ เลห์เป็นดินแดนแห่งการผสมกลมกลืนของหลายวัฒนธรรม ทั้งทิเบตที่มาจากด้านตะวันออกและเหนือ อิสลามที่มาจากตะวันตก และอินเดียแท้ๆที่มาจากทางใต้ สะท้อนว่าเลห์คือส่วนหนึ่งของเส้นทางสายไหมโบราณ ที่เคยเป็นชุมทางค้าขายสินค้านานาชนิด โดยเฉพาะวัฒนธรรมจากทิเบตซึ่งทรงอิทธิพลที่สุด เดินไปส่วนใดของเมืองจึงหนีไม่พ้นวัดทิเบต อาหารทิเบต กงล้อมนต์ ธงมนต์ และผู้คนที่ยังแต่งกายเหมือนหลุดออกมาจากเมื่อหลายร้อยปีก่อน! ชุดเหล่านั้นช่างเปี่ยมไปด้วยสีสันของ “เทอร์ควอยส์” (Turquoise) หินสีเขียวอมฟ้าที่ไปตกแต่งอยู่บนเรือนกายและอาภรณ์ของหญิงชาวลาดัคได้อย่างวิเศษ เทอร์ควอยส์จึงกลายเป็นของที่ระลึกมีค่ามีราคาที่นักแรมทางสาวๆ นิยมซื้อติดไม้ติดมือกลับบ้านกัน

สำหรับคนไทยที่ชินกับอากาศบนพื้นราบ การขึ้นไปเที่ยวบนพื้นที่สูงกว่า 3,505 เมตร ของเมืองเลห์ จึงต้องใช้เวลาปรับตัวพอสมควร   จากเมืองไทยพอบินถึงอินเดียที่ เมืองเดลี (Delhi) นักท่องเที่ยวส่วนหนึ่งจึงไม่นิยมนั่งเครื่องบินต่อไปเมืองเลห์เลย แต่จะใช้วิธีนั่งรถจากเดลีไป เมืองมานาลี (Manali) จนถึงเลห์ ใช้เวลา 2 วัน ซึ่งระหว่างทางจะได้เห็นทัศนียภาพของทรานส์-หิมาลัยอันน่าตื่นตะลึง เพราะประกอบด้วยเทือกเขาหิมะ ธารน้ำแข็ง โตรกลึก ลำธาร แม่น้ำ ทุ่งดอกไม้ แคนยอนหิน ทะเลทราย ป่าสน หมู่บ้าน วัดนับไม่ถ้วนแห่ง รวมถึงวิถีชีวิตชาวอินเดียเหนือที่เรียบง่าย ทว่างดงาม สมคำว่า “อยู่อย่างพอเพียงจริงๆ”

พอเริ่มปรับตัวกับพื้นที่สูงกว่า 3,000 เมตรของเมืองเลห์ได้แล้ว การออกตระเวนเที่ยวจึงเริ่มขึ้น โดยมีทั้งในเขตตัวเมืองและพื้นที่รอบทิศซึ่งต้องนั่งรถออกไปไกลๆ ถ้าไปกันเป็นกลุ่มหลายคน วิธีเที่ยวสะดวกสุดจึงเป็นการเช่ารถพร้อมคนขับนั่นเอง

Valley of Flowers อลังการทุ่งล้านดอกไม้บานบนหลังคาโลกในฤดูร้อน ระหว่างเส้นทางเมืองเลห์-ทะเลสาบแปงกอง

หุบเขานูบร้า เป็นหุบเขาที่อยู่ต่ำสุดในแคว้นลาดักห์ อากาศจึงอบอุ่น มีทะเลสาบ และสวนผลไม้ต่างๆ

ความงามพิสุทธิ์ของธรรมชาติที่หุบเขานูบร้า มีทั้งทุ่งหญ้า สายน้ำใส และทะเลทรายสีขาวเม็ดละเอียดยิบ

“ทะเลสาบปันกอง” (Pangong Lake) บนระดับความสูง 4,250 เมตรเหนือน้ำทะเล!   ระหว่างทางเราจะผ่านทุ่งดอกไม้หลากสีที่กำลังเบ่งบานในฤดูร้อน มีลำธาร ทุ่งหญ้า กระโจมคนเลี้ยงแกะ ฝูงแพะ และตัวยัค นอกจากนี้ยังมี มาร์มอท (Himalayan Marmot) ซึ่งเป็นกระรอกดินขนาดใหญ่จำพวกหนึ่ง อาศัยหลบอยู่ในรูใต้ดินตามทุ่งดอกไม้ทั่วไป น่ารักมากๆ ปันกองคือทะเลสาบมหัศจรรย์ เพราะแม้จะตั้งอยู่บนหลังคาโลก แต่ก็เป็นทะเลสาบน้ำกร่อย! เนื่องจากเมื่อหลายล้านปีก่อนมันคือก้นมหาสมุทรอินเดียนั่นเอง น้ำแข็งจากยอดเขาโดยรอบละลายลงมาเติมเต็มให้ปันกองทุกปี มันจึงกลายเป็นทะเลสาบสีเทอร์ควอยส์อันน่าพิศวง!

ทุ่งข้าวบาร์เลย์อาบแสงยามเย็นที่เมืองลาโต้ (Lato) อยู่ไม่ไกลจากเมืองเลห์

ทุ่งข้าวบาร์เลย์เมืองลาโต้

Himalayan Marmot หรือกระรอกดินหิมาลายัน เป็นกระรอกดินขนาดใหญ่ที่ขุดโพรงอยู่ใต้ดิน โดยมีรูเข้าออกได้หลายทางเอาไว้หนีศัตรู ตอนกลางวันมันจะขึ้นมายืนสองขาสอดแนมที่ปากโพรง มองซ้ายทีขวามี แล้วร้องจิ๊ดๆ เสียงเล็กแหลมอย่างน่ารัก

อีกแหล่งธรรมชาติหนึ่งอยู่ห่างจากเมืองเลห์ไปทางตะวันตกราว 150 กิโลเมตร คือ “หุบเขานูบรา” (Nubra Valley) ไม่ใช้ No Bra Valley! อย่างที่หลายคนชอบเอามาล้อเล่นกัน หุบเขานี้มีแม่น้ำชย็อก (Shyok River) ไหลผ่าน อากาศอบอุ่น จึงสามารถปลูกแอปเปิลและแอปปริคอตได้ดี   ส่วนหนึ่งของหุบเขานูบรามีสภาพเป็นทะเลทรายและแซนดูนขนาดยักษ์ ซึ่งพวกเราสามารถไปนอนค้างในเต็นท์ และขี่อูฐเที่ยวชมภูมิทัศน์อันแปลกตาราวกับอยู่ในทะเลทรายซาฮาราของแอฟริกาเลยก็ไม่ปาน! ยิ่งกว่านั้นแล้วการเดินทางสู่นูบรายังต้องผ่านหนึ่งในเส้นทางถนนที่สูงที่สุดในโลกบริเวณ Khardung La ซึ่งสูงถึง 5,600 เมตรเลยล่ะ!

วัดสำคัญในเมืองเลห์ที่ห้ามพลาดชม เช่น วัดติกเซ่ (Thiksey) วัดสปิตุก (Spituk) และวัดเฮมิส (Hemis) ซึ่งล้วนมีอายุนับร้อยปี วัดเหล่านี้ตั้งอยู่บนยอดเขา นิยมสร้างด้วยอิฐและหินก่อขึ้นไปเป็นทรงสี่เหลี่ยม ทาด้วยสีขาว แดง และดำ ตามคตินิยมของศาสนาพุทธนิกายวัชรยาน ภายในแลลึกลับขรึมขลังมาก ประกอบด้วยห้องนับร้อยๆ ทั้งห้องสวดมนต์ ห้องเก็บตำรา ห้องโถงประดิษฐานพระพุทธรูป ฯลฯ ประมาณ 07.00 น. ทุกเช้า จะมีพิธีทำวัตรเช้าซึ่งเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชมได้  เสียงสวดคำว่า “โอม มณี ปัทเม หุม” (Om Mani Padme Hum แปลว่า “โอ มณีในดอกบัว” ตีความได้ว่า มณีในดอกบัวคือความรู้แจ้งหลุดพ้นจากกิเลสทั้งปวง) ด้วยสำเนียงทุ้มต่ำน่าฟัง จะสะกดเราให้อยู่กับที่ได้นับชั่วโมง นอกจากนี้ยังมีวัดขนาดใหญ่มากอย่าง วัดลามายูรู (Lamayuru) ซึ่งอยู่ห่างเลห์ออกไปทางตะวันตกราว 125 กิโลเมตร จึงควรไปค้างคืน

ในเดือนสิงหาคมของบางปี ถ้าโชคดี ก็อาจไปตรงกับช่วงที่องค์ดาไลลามะเสด็จเยือนเลห์ เพื่อเยี่ยมเยียนประชาชนและแสดงธรรมบรรยาย ประมุขทางจิตวิญญาณองค์ที่ 14 ของทิเบตนี้ ท่านไม่สามารถกลับไปทิเบตได้ จะมีก็แต่ Little Tibet อย่างเลห์นี่แหละ ที่มีบรรยากาศใกล้เคียงบ้านเกิดของท่านที่สุด คนไทยหลายคนจึงไม่พลาดช่วงเดือนสิงหาคมเพื่อจะได้เข้าเฝ้าท่าน

ดาไลลามะองค์ที่ 14 ผู้นำทางจิตวิญญาณของชาวทิเบตทั่วโลก

คุณยายชาวลาดักห์ นั่งหมุนวงล้อมนตรา หรือ Prayer Wheel ที่มีคำสวดมนต์สลักอยู่โดยรอบว่า “โอม มณี ปัทเม หุม” หมุน 1 รอบเทียบเท่ากับการสวดมนต์ 1 จบ เวลาเราไปลาดักห์จะเห็นสิ่งนี้อยู่ทั่วไปจนชินตา บ่งบอกว่าคนเลห์ ลาดักห์ ยึดแน่นในพุทธศาสนานิกายวัชรยานทิเบตอย่างมาก

บนยอดเขาทางตะวันตกห่างจากเลห์ไป 2 กิโลเมตร เป็นที่ตั้งของ “สถูปแห่งสันติภาพ” (Shanti Stupa) ซึ่งสร้างขึ้นโดยรัฐบาลญี่ปุ่น เพื่อประกาศศาสนาและจรรโลงสันติภาพแก่โลก   ในช่วงเย็นเมื่อแสงอาทิตย์อ่อนลง นักท่องเที่ยวนับร้อยจะพากันขึ้นสู่สถูปแห่งสันติภาพ เพื่อกราบไหว้ และรอชมภาพอาทิตย์อัสดงอันแสนงดงามลงท่ามกลางเทือกเขาตระหง่านที่โอบล้อมเมืองเลห์ไว้ และจากยอดเขานี้สามารถมองไปเห็นวัดสันการ์ กอมปะ (Sankar Gompa) ที่จะถูกเงาของสถูปแห่งสันติภาพทอดทับลงจนมืดมิดไปในที่สุด

ขี่มอเตอร์ไซค์เที่ยวบนหลังคาโลก สูงเกือบ 5,000 เมตรเหนือน้ำทะเล!

เทือกเขาหิมาลัยยังทอดตระหง่านอยู่ตรงนั้น เราต้องโบกมือลาเมืองเลห์แล้ว มนต์เสน่ห์แห่งดินแดนชมพูทวีปช่างลึกล้ำ และฝังลึกลงในความทรงจำของเราจริงๆ นี่คืออีกมุมหนึ่งของโลก โลกที่เราทุกคนเรียกมันว่า “บ้านอันอบอุ่น”

Traveler’s Guide

Best season : อากาศดีที่สุดระหว่างเดือนกรกฎาคม-กันยายน นอกนั้นอากาศหนาวจัด หิมะปกคลุมหนามาก

How to go : ช่วงแรก จากเมืองไทยบินไปเดลี เช่น การบินไทย โทร. 0-2356-1111 เว็บไซต์ www.thaiairways.co.th ช่วงที่สองจากเดลีไปเลห์ จะเช่ารถหรือขึ้นเครื่องบินไปก็ได้ เช่ารถแนะนำบริษัท Dreamland Trek & Tour โทร. +91-1982-250784, +91-94191-78197 อี-เมล dreamladakh@gmail.com เว็บไซต์ www.dreamladakh.com บินไปเลห์ เช่น Jet Airways เว็บไซต์ www.jetairways.com/TH/TH/Home.aspx

Where to stay : ที่พักทริปนี้เป็นโรงแรมและเกสต์เอาส์อย่างดี แต่ถ้านั่งรถจากเดลี-มานาลี-เลห์ ระหว่างทางต้องค้างในเต็นท์กลางหุบเขาที่ซาร์ชู (Sarchu) หนึ่งคืน ที่พักแนะนำในเดลี Sunshine House ถนน Karol Bagh อี-เมล sunshinehouse@live.in โทร. +91-9810312256 ที่เมืองมานาลี แนะนำ Sarthak Resorts อี-เมล sarthakresorts@yahoo.co.in โทร. +91-1902-259323 ที่เมืองเลห์ แนะนำ Hotel Yak Tail เว็บไซต์ www.hotelyaktail.com โทร. +91-1982-252118

What to eat : ในเมืองเลห์มีอาหารให้เลือกหลากหลาย ทั้งอาหารทิเบต ลาดัค จีน ไทย และยุโรป สำหรับอาหารลาดัคนั้นจะคล้ายกับอาหารทิเบต เช่น หมี่ผัด ชานม และแป้งทอดไส้ผักที่เรียกว่า “โมโม่” (Momo)

Information : www.leh-ladakh.com, www.reachladakh.com, www.ladakhkashmir.com, www.tourism-of-india.com/ladakh.html